سوخت های فسیلی به طور کلی سه دسته اند: زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی. هر سه دسته چندین صد هزار سال قبل، حتی پیش از ظهور دایناسورها، شروع به شکل گیری کرده اند به همین خاطر است که به آن ها سوخت های فسیلی می گویند. دوره ای که این سوخت ها شروع به شکل گیری کردند را دوره ی «کربنی فروس» (Carboniferous) (یعنی ذغال خیز) می گویند که بخشی از دوران پالئوزوییک بوده است. «کربنی فروس» نام خود را از کربن که مهم ترین عنصر تشکیل دهنده ی ذغال سنگ و دیگر سوخت های فسیلی است. دوره ی کربنی فروس از حدود 360 تا 286 میلیون سال پیش بوده است. در آن زمان زمین پوشیده از باتلاق هایی بوده که با درختان عظیم، سرخس ها و دیگر گیاهان برگ دار پوشیده بوده است؛ درست شبیه عکس بالا. آب ها و دریاها با جلبک (گیاهی که در آب های راکد شکل می گیرد) پوشیده بوده است.
ذغال سنگ
بعضی از منابع ذغال سنگ در زمان دایناسورها وجود داشته است. مثلاً لایه های نازک کربن از اواخر دوره ی کرتاسه (یکی از دوره های زمین شناسی در حدود 65 میلیون سال پیش) دوره ای که در آن تیراناسوروس رکس زندگی می کرد. اما اصلی ترین منابع سوخت های فسیلی مربوط به همان دوران کربنی فروس است. همان طور که درخت ها و گیاهان می مردند، در اعماق اقیانوس ها غرق و به تدریج دفن می شدند و لایه ای اسفنجی به نام «پیت» تشکیل می شد. بعد از گذشت صد ها سال، پیت با شن و خاک رس و مواد معدنی دیگر پوشیده می شود این مواد معدنی به مرور زمان به نوعی صخره ی رسوبی تبدیل می شوند.
همین طور که لایه های بیشتری روی هم انباشته می شوند، وزنشان هم بیشتر می شود و پیت را تحت فشار قرار می دهند. لایه ی پیت آن قدر له و فشرده می شود تا آب آن تخلیه شود و بعد از میلیون ها سال تبدیل به ذغال سنگ، نفت و گاز طبیعی گردد.
ذغال سنگ ماده ای سفت، سیاه و سنگ مانند است و از کربن، هیدروژن، اکسیژن ، نیتروژن و مقداری گوگرد تشکیل شده است. سه دسته ی عمده از ذغال سنگ وجود دارد: انتراسیت، قیری و قهوه ای. ذغال سنگ انتراسیت سخت ترین نوع ذغال سنگ است و کربن بیش تری هم دارد که باعث می شود انرژی ذخیره شده در آن هم بیش تر باشد. ذغال قهوه ای، نرم ترین ذغال سنگ است اما بیش ترین اکسیژن و هیدورژن را دارد. ذغال سنگ قیری چیزی بین این دو نوع است. امروزه ماده ی اصلی سازنده ی ذغال سنگ، یعنی پیت، در بسیاری از کشورهای دنیا یافت می شود و حتی به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می گیرد.
اولین بار در چین بود که از ذغال سنگ استفاده کردند. ذغال سنگی که از معدن فو-شون در شمال شرقی چین به دست آمده بوده ، در حدود 3000 سال پیش برای ذوب مس مورد استفاده بوده است. چینی ها به ذغال سنگ به چشم سنگی نگاه می کردند که می تواند آتش بگیرد. ذغال سنگ در ایالت های جنوبی آمریکا و هم چنین در مناطق مختلف کره ی زمین پیدا می شود. برای استخراج ذغال سنگ از زیر زمین شیوه های مختلفی وجود دارد. بعضی از معادن ذغال سنگ به طور افقی یا عمودی در زمین کنده شده اند و استخراج به وسیله ی بالابرها یا قطارها از اعماق زمین انجام می گیرد. اما در بعضی از مناطق که ذغال سنگ در نزدیکی سطح زمین فراوان است، بیل های مکانیکی غول پیکر برای گود کردن زمین و جمع آوری ذغال سنگ مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از این که ذغال سنگ ها از منطقه تخلیه شد، گودال ایجاد شده را پر می کنند.
نفت
نفت یکی دیگر از سوخت های فسیلی است که آن هم بیش از 300 میلیون سال پیش شکل گرفته است. بعضی از دانشمندان معتقدند که منشاء نفت، آغازیان بسیار ریز بوده اند. آغازیان موجودات آبزی ای هستند که هر کدام به اندازه ی نوک یک سوزن اند. آن ها می توانند درست شبیه گیاهان عمل کنند یعنی نور خورشید را به انرژی ذخیره شده در خودشان تبدیل کنند. در طرح بالا می بینید که آغازیان بعد از مرگ به کف دریا سقوط می کنند . کم کم در زیر لایه های رسوبی و صخره ها مدفون می شوند . سنگ ها و صخره ها به این موجودات ریز فشار می آورد و انرژی موجود در بدن آن ها نمی تواند تخلیه شود. کربن به مرور زمان تحت فشار و گرمای شدید تبدیل به نفت می شود. با جابه جایی ها و تغییراتی که در زمین اتفاق افتاد، در زیر زمین بسته های نفت و گاز طبیعی شکل گرفت. نفت بیش از 5000 تا 6000 سال است که مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان باستان سومری ها، آشوری ها و بابلی ها از نفت خام و قیر (آسفالت) که در رود فرات از زیر زمین نشت کرده بوده، استفاده می کرده اند. مصری های باستان نفت را به عنوان دارو برای زخم ها و سوخت برای چراغ های روشنایی مصرف می کرده اند.
آيه الكرسي